Pornografię można nazwać trucizną dla dzieci i młodzieży. U młodszych dzieci kontakt z nią wywołuje niepokój, obrzydzenie, u starszych rozbudza niezdrowe zainteresowanie sferą seksualną, (niezdrowe, w sensie wykraczające poza normę rozwojową), może w rezultacie prowadzić do uzależnienia.
Oglądanie pornografii przez dzieci może poczynić szkody w ich psychice: może nastąpić wzrost poziomu niepokoju, nadpobudliwość, wystąpienie objawów nerwicowych, a później także depresyjnych. Na poziomie somatycznym mogą natomiast występować problemy ze snem, bóle głowy, apatia, nudności - a to są już objawy nasycenia pornografią. Do mojego gabinetu na konsultacje i terapię trafiają już nawet ośmiolatki.
Słowami samych dzieci:
"Uważam, że dzieci w moim wieku nie powinny widzieć zdjęć rozebranych pań, takich jakie pojawiają się w reklamach pop-up, a które pojawiają się na przykład na stronie internetowej, gdzie sprawdzam maila."
dziewczynka lat 15 z Włoch
Brzydkie obrazki, brzydkie filmy, które są seksualne bardzo mnie niepokoją.
(Chłopiec 11 lat, Słowenia)
Obrazki, które się pojawiają na facebooku mogą przedstawiać rozebrane panie. To samo może się dziać w messendżerze. Dla takich ludzi powinny być specjalne, zamknięte dla wszystkich innych strony internetowe.
(Dziewczynka, lat 12, Francja)
„(Livingstone i in. 2013)
Młodzież i celowe oglądanie pornografii.
Według badań Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej 24% dziewcząt i aż 58% chłopców w wieku 14-15 lat co najmniej raz w miesiącu ogląda celowo pornografię.
Podobne rezultaty uzyskali inni polscy badacze:
"60% wszystkich badanych chłopców w ciągu ostatnich 30 dni przynajmniej raz świadomie i celowo korzystało z materiałów o treściach pornograficznych. W szkołach ponadgimnazjalnych odsetek ten wynosi 68%. Aż co dziesiąty badany chłopiec oglądał pornografię ok. 30 razy w ciągu ostatniego miesiąca, co oznaczać może uzależnienie od tego typu treści. Dziewczęta bezpośrednio korzystają z pornografii znacznie rzadziej (25% z nich przyznało, że celowo szukały materiałów pornograficznych przynajmniej raz w ostatnim miesiącu). Jednak pośrednio – poprzez zmiany w spojrzeniu na kobiecość i seksualność, jakie pociąga za sobą korzystanie z pornografii przez chłopców – są one narażone na negatywne konsekwencje."
(Łoś, Grzelak, Balcerzak 2017)
Jeżeli chodzi o przypadkowy kontakt z pornografią napotkaną np. w Internecie podczas poszukiwania innych treści, z badań Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej wynika, że 66% chłopców i 54% dziewcząt pierwszy kontakt z pornografią miało w wieku poniżej 12 lat. (Grzelak 2013).
Z kolei z badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że niemal połowa dzieci i młodzieży w wieku 11-18 lat ma kontakt z pornografią, w tym prawie 20% co najmniej raz w tygodniu. Już najmłodsze dzieci z badanej grupy w 6%-28% przypadków zetknęły się z pornografią. Dwa razy częściej na treści pornograficzne trafiają dzieci, których rodzice nie ustalili zasad dotyczących korzystania z Internetu. Intensywność styczności z pornografią wzrasta z wiekiem badanych i dotyczy aż 63% młodych ludzi w wieku 17-18 lat (Makaruk i in 2017)
Najważniejsze konsekwencje oglądania pornografii dla dzieci i młodzieży
Polskie badania pokazują, że większość dzieci i nastolatków reaguje na pornografię niepokojem, zdenerwowaniem, napięciem. Odczuwane pobudzenie seksualne to jedno, ale towarzyszą temu silne negatywne emocje, długo utrzymujące się. (Livingstone 2013, Livingstone 2014)
Wskutek kontaktu z pornografią u dzieci i młodzieży pojawia się poczucie osamotnienia, a nawet depresja. (Ybarra 2005)
Dzieci i nastolatki mogą realnie uzależnić się od oglądania pornografii. Mają na to wpływ następujące czynniki:
Mózg człowieka dojrzewa aż do 23-25 roku życia. Przy czym największy wpływ mają w tym okresie doświadczenia i środowisko. (Straunch 2003, Giedd 2004)
Mózg nastolatka jest bardziej podatny na nagrody. A zatem szybciej się uzależni od porno niż mózg dorosłego. (Sturman 2012)
Proces przyspiesza fakt, iż indukcja ΔFosB jest silniejsza u młodych osobników, niż u dorosłych. Czyli zmiany w strukturze mózgu następują silniej i są bardziej trwałe. (Ehrlich 2002)
Pornografia stanowi zagrożenie dla rozwoju poznawczego. Silnie oddziałuje modelująco i kształtuje wyobrażenia dzieci na temat seksu (Derlatka 2017)
Pornografia zaburza rozwój dziecka w każdej z pięciu sfer osobowości: emocjonalnej, poznawczej, społecznej, moralnej i etycznej. (Kozak 2007)
Pornografia powoduje, że młody człowiek staje się zdezorientowany co do własnej seksualności. (Peter 2008) Jednym z powodów jest prawo pierwszych połączeń (zjawisko imprintingu seksualnego), co prostym językiem oznacza, że pierwsze doświadczenia seksualne mają wpływ na naszą seksualność. [Kępiński 1988)
Ponieważ ogólnodostępna pornografia przedstawia akty seksualne nie tylko nierealistycznie, lecz często łączy je z przemocą, częste oglądanie pornografii kształtuje wypaczoną i sprymitywizowaną wizję seksualności. Rezultatem może być zarówno większa akceptacja przemocy wobec kobiet, jak i powstawanie agresywnych postaw wobec nich (Bednarek i in 2013)
Pornografia powoduje też u młodych ludzi większą skłonność do podejmowania kontaktów seksualnych z przypadkowymi partnerami (mimo deklaracji pragnienia wierności) i przedmiotowego traktowania tych osób. Jednocześnie człowiekowi trudno jest wejść w prawdziwie bliską relację z drugą osobą. (Häggström-Nordin 2005) Niektorzy (zwłaszcza dziewczęta) wskutek oglądania pornografii stają się podatni na uwiedzenie, a w życiu dorosłym wykazują promiskuityzm seksualny (Wallace 2001).
Bibliografia:
Bednarek J., Andrzejewskiej A., Bąkiewicz M., Lizut J. (2013), Zagrożenia cyberprzestrzeni kompleksowy program dla pracowników służb społecznych, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Janusza Korczaka w Warszawie, Warszawa
Bryła M. "Psycholog: Moi pacjenci? 8-letnie dzieci uzależnione od porno. Od twardej pornografii" Gazeta Wyborcza, 11.10.2012 http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,12649221,Psycholog__Moi_pacjenci__8_letnie_dzieci_uzaleznione.html ,
Derlatka K., (2017) Cyberzagrożenia w edukacji dla bezpieczeństwa i świadomość uczniów w obszarze bezpieczeństwa Internetu”, Interdyscyplinarne Studia Społeczne 1/3:23-40.
Ehrlich ME, Sommer J, Canas E, Unterwald EM (2002) Periadolescent mice show enhanced DeltaFosB upregulation in response to cocaine and amphetamine. Journal of Neuroscience 22/21/: 9155–9159
Giedd JN „Structural magnetic resonance imaging of the adolescent brain” Annals of the New York Academy of Sciences (2004), 1021/1: 77-85
Grzelak Sz. (2013) Seksualizacja w przestrzeni publicznej i jej wpływ na młodzież, Świat Problemów, 6 (za: http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=687)
Häggström-Nordin, E., Hanson, U., Tyden, T. „Associations between pornography consumption and sexual practices among adolescents in Sweden” Int tional Journal of STD& AIDS, (2005) 16, s. 102-107
Kępiński, A. (1988). Z psychopatologii życia seksualnego, (s. 7). Warszawa: PZWL.
Kozak S. (2007) Patologie wśród dzieci i młodzieży, Wyd. Difin, Warszawa, s. 55.
Lange R, red (2022) Nastolatki wobec pornografii cyfrowej. Trajektorie użytkowania - 2022 r. NASK, PIB, Warszawa
, S., Kirwil, L., Ponte, C., Staksrud, E. (2013). In their own words: What bothers children online? With the EU Kids Online Network. EU Kids Online, LSE. http://eprints.lse.ac.uk/48357/
Livingstone, S., Kirwil, L., Ponte, C. Staksrud, E. (2014). In their own words: What bothers children online? European Journal of Communication, 29/3: 271-288. doi: 10.1177/0267323114521045.
Łoś M., Grzelak Sz, Balcerzak A. (2017) Mapa czynników ryzyka i chroniących młodzież przed zachowaniami ryzykownymi, IPZiN, Warszawa
Makaruk K., Włodarczyk J., Michalski P., (2017) Kontakt dzieci i młodzieży z pornografia” RAPORT Z BADAŃ, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
Grzelak Sz. "Rola przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie w zapobieganiu problemom i zachowaniom ryzykownym dzieci i młodzieży w świetle wyników badań." wystąpienie w Senacie RP, 24.09.2019
Peter, J., Valkenburg, P. M. (2008) Adolescents’ exposure to sexually explicit internet material, sexual uncertainty, and attitudes toward uncommitted sexual exploration: Is there a link? Communication Research, 35:569-601.
Straunch B. (2003) The Primal Teen-What the New Discoveries About the Teenage Brain Tell Us About Our Kids. Doubleday
Sturman, D. A., Moghaddam, B. (2012). Striatum processes reward differently in adolescents versus adults. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 109/5: 1719–1724. https://doi.org/10.1073/pnas.1114137109
Wallace P. (2001), Psychologia Internetu, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań , s. 207
Ybarra, M.L. Mitchell, K.J. (2005). Exposure to Internet pornography among children and adolescents: A National Survey. CyberPsychology & Behavior, 8/5: 473-486.